Product
Met het zoeklicht op het veld
Centraal in het onderzoek van de Expeditie staat de professionele kwaliteit van de leraar. Maar dé leraar bestaat niet meer: er is veelvormigheid en veelzijdigheid in het beroepsbeeld ontstaan. Leraren, scholen, lerarenopleidingen en beleidsorganisaties zoeken hun weg naar ‘verkiesbare toekomsten’ in deze veelvormigheid en veelzijdigheid en hebben daarvoor adaptief vermogen nodig: ‘het vermogen je te verhouden tot veranderingen om daarin op enig moment beredeneerde keuzes te maken’. Toekomstbestendig leraarschap vraagt adaptief vermogen in alle sectoren van het onderwijsveld (po, vo en mbo) en op alle niveaus van onderwijsorganisatie: bij leraren(teams), in scholen en in lerarenopleidingen en beleidsorganisaties. In het eerste onderzoeksjaar is adaptief vermogen onderzocht in een decor van het thema Veranderend Beroepsbeeld.
We werken met verschillende manieren van dataverzameling, in de Expeditie bouwstenen genoemd. De zeven bouwstenen zijn gericht op het krijgen van overzicht (wat gebeurt er al?), inzicht (hoe en wat werkt?) en vooruitzicht (werkt het overal?).
Elke bouwsteen kijkt op een eigen manier naar het vraagstuk. Dit rapport beschrijft de opzet en de bevindingen uit de veldstudie, uitgevoerd in 2021. Aan de hand van het vraagstuk ‘het veranderend beroepsbeeld’ is het concept adaptief vermogen verkend in acht casussen in po, vo, mbo en een lerarenopleiding.
Het doel van de veldstudie was te beschrijven hoe adaptief vermogen zich op de verschillende snijvlakken van micro-, meso- en macroniveau in het systeem leraarschap manifesteert in het licht van het vraagstuk van het veranderend beroepsbeeld. Daarbij is uitgegaan van drie dilemma’s op het snijvlak van micro-, meso- en macroniveau1:
- Dilemma 1: Professionaliteit van de individuele leraar versus teamprofessionaliteit (micro-mesoniveau)
- Dilemma 2: Individuele beroepsidentiteit versus collectief beroepsbeeld (micro-macroniveau)
- Dilemma 3: Breed opleiden tot leraarschap versus maatwerktrajecten (meso-macroniveau).
Voor de veldstudie in jaar 1 zijn de volgende deelvragen geformuleerd:
- Welk eigen gedrag beschrijven leraren, scholen en lerarenopleidingen wanneer zij geconfronteerd worden met een dilemma (in de context van veranderend beroepsbeeld)?
- Op basis waarvan kiezen zij voor dit gedrag? Welke condities en afwegingen spelen hierbij een rol?
Meer lezen?
Naar aanleiding van de bevindingen in de casussen in deze veldstudie zijn vragen gesteld in Teacher Tapp. Zo is gekeken of bevindingen uit de casussen herkend worden in een bredere context. Dit kan je lezen in het rapport De Onderwijspraktijk reist mee met de Expeditie.
De resultaten van het hele Expeditie onderzoek in jaar 1 zijn samengevat in het rapport Vertrek vanuit het basiskamp.