Product
Verhaal #3 – Wijze eik
Cynisme is teleurgestelde liefde; een gevoel dat misschien wel vervelender is dan verdriet, angst of schaamte. Een eeuwige verwachting, anticipatie, ja zelfs hoop op iets waarvan je al hebt opgegeven dat het ooit zal komen, maar niet kan stoppen om ernaar te verlangen. Voor Ariël de kleine zeemeermin was het lopen op het land, voor de vliegende avonturier Peter Pan was het nooit opgroeien en voor Bram de leraar is het lesgeven met het gevoel erkend te worden. Bram is leraar met diepe dalen maar ook hoogtepunten; voelt zich soms een treurwilg maar andere momenten een gewortelde, wijze eik.
Bram is een goede vader, luie tuinman, vrijetijdspredikant, een boswachter in zijn dromen maar bovenal – en het liefst – leraar. Graag is hij met zijn leerlingen, maakt verbinding met hen, leert hen samenwerken, luisteren en leven. Veel van zijn leerlingen houden contact met hem na het behalen van hun diploma. Niet omdat ze zo goede vrienden zijn geworden, maar omdat ze diegene lastig los kunnen laten die hen een gevoel van liefde gaf. Geen broederlijke liefde noch vaderlijke liefde, maar de liefde van leraar: een soort liefde die zegt ‘ik zie jou, doe maar waar jij goed in bent en dan help ik je daarbij’.
Bram wil zo graag leraar zijn dat het soms pijn doet. Pijn als het niet gaat zoals hij voelt dat het moet gaan. “ICT maakt onderwijs kwetsbaar” zegt hij dan bijvoorbeeld, wanneer een toets tegelijkertijd in de klas gemaakt wordt als door leerlingen thuis waarbij de helft hun wachtwoord is vergeten, bij de een de wifi het niet doet en bij de ander de app niet werkt. De laatste tijd is de pijn vaak aanwezig en wordt deze groter en kleiner, en weer groter en roder en groter. De pijn is een goede vriend en is er, doch in geringe mate, altijd al geweest. Het is een pijn die zijn persoonlijke en professionele zelven met elkaar verbindt en waardoor hij moet toegeven dat school zijn comfortzone is, in plaats van thuis. Dat ‘er zijn voor zijn leerlingen’ zijn roeping is, en hem op momenten makkelijker afging dan het er zijn voor zijn kinderen. Een pijn waar hij het soms zelf niet mee eens is, maar die nu harder en harder op zijn voordeur klopt, de deur platloopt en naar binnen walst. De pijn die zichzelf vandaag voorstelt als burnout.
Hoewel het hybride lesgeven tijdens de corona lockdown de aanleiding was voor de ongewenste bezoeker is het onderliggende gevoel van Bram miskend te zijn. Miskend door hoe het onderwijs beter moet, en niet-leraren te vaak dokter spelen zonder een artsendiploma. Miskend door de lumpsum bedoeld voor leerlingen die door het schoolbestuur en hun eindeloze missies en visies wordt opgebrand. Miskend door, net als de gemiddelde leraar, te moeten werken in een uitgekleed budget. Uit gesprekken met collegae en leidinggevenden blijkt dat ze hem erkentelijk zijn voor zijn hart en ziel; zijn harde werk en dat doet goed. Maar om als wijze eik vogelnestjes te dragen, insecten te behuizen en te zorgen voor het bos, moet de basis op orde zijn. Er kan een mooie visie op duurzaamheid liggen, maar zonder budget voor voldoende licht, water en bodemleven voor bomen om te groeien, is er uiteindelijk geen bos meer om te beschermen (hoe zeer de eik zijn best ook doet).
Tijd voor verandering, vindt Bram, maar niet zonder zijn huidige verandering, het tumult van een burn-out, te onderkennen. Een wandeltocht dus om te bezinnen, de bomen te voelen en het weer eens te worden met zichzelf en zijn wortels. Een tocht van dagen, weken, maanden, met een tentje op zijn rug, weg gekeerd van zijn passie waarmee het leven van alle dag de afgelopen decennia werd gevuld. Geknapt en gebroken. Opgekrabbeld. Op zoek naar wat er geleerd kan worden door de buitenlucht, voet na voet, dag na dag, de glorie tegemoet.
Adaptief vermogen
Bram voelt zich erkend voor zijn bijdragen en harde werk, door zijn collega’s en leidinggevende. Hij is een gepassioneerde leraar, maar voelt zich miskend doordat het onderwijs systeem (bijvoorbeeld het bestuur en andere niet-leraren die zich met onderwijs bemoeien) niet in de randvoorwaarden van goed onderwijs voorziet. Hij kan niet de leraar zijn die hij wil zijn. Hij heeft de indruk dat het beter moet met het onderwijs terwijl hij daar geen stem in heeft. Hij wil het goed doen, maar dat gaat niet altijd en dat doet hem pijn. Die pijn, het gevoel niet te kunnen doen wat het beste is voor zijn leerlingen in combinatie met het gevoel miskend te zijn, hebben geleid tot de burn-out.
Toekomstbestendig leraarschap
Bram heeft een burn-out; hij voelt zich miskend, terwijl hij toch al jaren leraar in het voortgezet onderwijs is. Hij is het beste als hij in contact is met zijn leerlingen, er voor ze is. Zijn doel is om door de burn-out te komen en zijn passie voor het onderwijs opnieuw uit te vinden op een manier dat hij grenzen herkent tussen wat mogelijk en wenselijk is, en tussen zijn professionele en persoonlijke zelf.
Meer lezen? Ga naar het overzicht van de twaalf fictieve verhalen.
Dit verhaal is geïnspireerd op een briefwisseling tussen een leraar en een onderzoeker. Door verhalen kunnen we beter begrijpen hoe het voelt om leraar te zijn. Het verhaal is een uitnodiging om je eigen ervaringen tegen af te zetten.
We nodigen jou daarom uit om een reactie te plaatsen. Dit kan zijn een (emotionele) herkenning, een vraag die je op basis van het verhaal aan jezelf stelt, óf een vraag aan ‘een’ ander. Het kan ook zijn dat je door het lezen van het verhaal geïnspireerd bent geraakt om zelf een kort verhaal te schrijven dat jouw beeld of gevoel van het veranderend beroepsbeeld beschrijft, dat kan ook! Elke reactie draagt bij aan het op gang brengen van het gesprek over emoties die spelen rond het veranderend beroepsbeeld. Je reactie zal op deze pagina te lezen zijn. Heb je dit liever niet, stuur je reactie dan naar info@expeditieteam.nl.
een soort liefde die zegt ‘ik zie jou, doe maar waar jij goed in bent en dan help ik je daarbij’.
Prachtig verwoord en heel herkenbaar. BE HERE, BE YOU AND BELONG
Naar aanleiding van dit verhaal stelden we in Teacher Tapp de vraag ‘Kan jij de leraar zijn die je zou willen zijn?’. Op leraren werkzaam in het hoger onderwijs na, geeft een kleine 10% aan dat dit altijd het geval is. Twee derde van de leraren ervaart dit regelmatig te kunnen zijn. Meer dan een kwart geeft aan dat dit soms of zelden het geval is.
We zien dat ervaring in het onderwijs hier toe lijkt te doen; beginnende leraren ervaren vaker dan meer ervaren leraren dat ze soms of zelden de leraar kunnen zijn die ze zouden willen zijn. Het feit dat een toch aanzienlijk aandeel van de ervaren leraren dit ook ervaart geeft aan dat emoties rond beroepsidentiteit niet alleen in de eerste jaren een zorg kunnen zijn.
Bekijk hier de bijbehorende figuren: https://nl.teachertapp.com/reactie-beroepsbrieven-3-wijze-eik/